26 januari 2016; De kunst van liefdevolle discipline.
Ik vind het onderwerp, gezien dat we er in januari mee doodgegooid worden, zeker niet saai. Wel hoe er steeds over geschreven wordt. Mensen wijzen de voornemens af, ze ‘werken toch niet’ en ‘dat kan altijd beter op een ander moment dan in januari’. Veel voornemens stranden een trage dood. Het onderwerp is eigenlijk veel wezenlijker en interessanter dan hoe de discussie nu gevoerd wordt. Sterker nog, voor groei en bewustzijn hebben we liefdevolle discipline nodig. Of die groei nu gaat over iets wat je wilt leren, een vak, een nieuwe studie, of een eigenschap of kwaliteit in jezelf, liefde, daadkracht, zelfvertrouwen. Misschien wil je in jouw leven wel gaan voor je volle potentie van wie jij bent.
Ik merk hoe vaak mensen verwachten dat als ze gegroeid zijn, meer ontwikkeld en open, dit een soort status is, die blijft, en ook op alle levensgebieden van toepassing is. De teleurstelling, dat mensen vinden dat ze terug gevallen zijn of terug bij af. Of toch niet zo krachtig blijken te zijn, als bijvoorbeeld opeens hun relatie verbroken wordt. Soms zelfs stellen we de verwachtingen hoger, als we verder het pad van Bewustzijn lopen of beklimmen. Nu weten we het immers, nu kunnen we die wijsheid op van alles toepassen en plakken. Het is niet dat het niet zo is, het is echter ook niet zo rooskleurig als we hopen.
Van het weekend genoten mijn partner en ik samen van een heerlijk tantra-weekend, en overal klonk het verlangen naar dat we de heerlijke staat van zacht, vloeiend, stromend, open en levendig, in ons dagelijkse leven ook meer zouden willen kunnen ervaren. En zoals ik al vaak gehoord heb en om glimlachen moet, was het antwoord;
Ja, dat willen we allemaal.
Ja, dat is ook mogelijk.
Ja, dat is absoluut niet gemakkelijk.
Ja, én dat vraagt OEFENING, OEFENING en nog eens OEFENING!
Niet één keer, maar steeds weer, elke dag.
Waar gaat die Oefening over, of eigenlijk Be-oefening over?
Je zou kunnen zeggen dat bewustzijn een spier is, die sterker kan worden, soepeler en steviger tegelijkertijd, en die ons steeds meer een volwassenheid geeft. Een volwassenheid als mens, die verder gaat dan de volwassenheid om ons te redden in het leven, en onze zaakjes voor elkaar te hebben.
Ik blijf het woord Levenskunst een prachtig woord vinden. Het is een kunstvorm, niet overleven, maar écht leven. Jezelf worden tot in je essentiele botten, met huid en haar, gaat eindeloos door. Waarschijnlijk voorbij de dood.
Het vergt steeds aanweziger durven en kunnen zijn met alles wat er in je leeft (één van de lastigste be-oefening overigens), reflectie van alles wat je bent en wat in je leeft. Fijne en nare gevoelens, verzet en weerstand, de bereidheid ook die niet te mijden. Het vergt veel en oprecht nieuwsgierig onderzoek, en ook je zelfkennis in zetten om te weten wat aandacht nodig heeft of juist niet.
Byron Katie (4 vragen die je leven veranderen) schreef hoe ze bij elke frustratie of iets wat haar raakte in haar leven, een sprongetje maakte in de lucht. Ze zag dat het leven haar (weer) iets van haar onvrijheid liet zien, wat nog niet opgehelderd en helemaal begrepen was. Dan maakte ze van het desbetreffende probleem of thema haar focus, en liet daar weer haar licht op schijnen. Ze werd er blij van, het perspectief was immers meer groei, meer vrijheid en openheid. Zo is het goed nieuws, lijkt me. Het is slecht nieuws als jouw verwachtingen over groei en bewustzijn niet reëel zijn. Dan blijkt het voer voor jouw criticus (‘Heb je dit nu nog niet geleerd, hoe lang volg je al therapie?’). Die energie kun je beter gebruiken om je weer opnieuw te verdiepen in (misschien) dezelfde materie, hetzelfde probleem, maar dan met een frisse blik van het nu. Zeg niet te snel; Die ken ik al, mijn moeder weer, mijn faalangst weer, ik weet hoe het zit. Nee, niet, niet helemaal (waarom is het er dan nog?).
Even terugkomend op de liefdevolle discipline. Een voorbeeld.
Ik ben de afgelopen jaren Bikram yoga (krachtige yoga in een verwarmde ruimte) gaan leren kennen. Een vorm van yoga, die heel goed bij mij past. Het is pittig, in zijn houdingen, qua uithouding, balans en hitte. Het fijne zit hem vooral in de ervaring na de les van 1,5 uur; ik voel me in mijn centrum, helemaal geaard, rustig en opgeladen tegelijkertijd. De beoefening voor mij zit vooral in leren in de oefening aanwezig te zijn (lastig als de oefening pittig is), en niet met mijn hoofd af te dwalen. Afdwalen betekent uit de houding vallen. Nu ik 1,5 jaar Bikram doe, merk ik dat ik gegroeid ben. Waar ik eerst chagrijnig en met behoorlijk wat verzet naar de les ging (waarbij ik me af vroeg waarom ik mezelf dit aandeed), wordt de weerstand minder. Ik kan makkelijker in de oefening blijven en ontspannen, dwaal minder snel af met mijn gedachten, en ook in de oefeningen groei ik in precisie en uithouding. Mijn lichaam wordt ook soepeler. Vanochtend in de les hoor ik de docent nog zeggen; ‘ben mild voor jezelf, maar ook streng’. ‘Niet hard, maar eerder streng, dat je verantwoordelijkheid neemt voor wat jij -vandaag- kunt’.
Het gaat er uiteraard niet om welke oefeningen je wel of niet kunt, maar meer of je gecommitteerd bent aan jezelf, in dit moment. Ik weet dat ik in principe alle oefeningen kan doen, en het is een uitdaging ze ook te doen als ik geen zin heb. Niet omdat het moet, maar omdat deze discipline me helpt, mijn aanwezigheid in en met mezelf te vergroten.
Nu heb ik al 1,5 jaar het verlangen en voornemen 2x per week te gaan.
Die 2x was me nog niet gelukt, geen reden om mezelf te straffen, ook niet om er van af te zien (ik wil het nog steeds heel graag). Het mooie van mijn uitdagende nieuwe Oefening (Bikram) was deze week, dat ik ontdekte dat ik inmiddels regelmatig 2x haal. Niet omdat ik mezelf push, maar omdat ik kan voelen dat mijn innerlijk verzet af neemt, en er meer ruimte komt voor mijn verlangen en dus ook voor de motivatie om te gaan. Verrast dat ik soms opeens dacht; ‘Ik ga zo meteen naar Bikram, dat lijkt me op dit moment heel ondersteunend en prettig’. Nou, en precies die spier wilde ik ervaren. Trots is mijn deel nu!
Wat betekent voor jou Oefenen?
Het kan alles zijn. Groot of in het klein. Liefdevolle discipline hebben we nodig bij alles wat we doen (behalve de dingen die we alleen als fijn en leuk ervaren uiteraard), en zegt iets over hoe we de dingen doen. Het zegt iets over Levenskunst.
Graag wel in een redelijke verhouding Veiligheid-Uitdaging. Hiermee bedoel ik dat we vanuit Veiligheid onze Uitdaging wat verder kunnen aan gaan. Als je de Veiligheid te groot maakt, wordt het leven saai of een sleur, is er weinig ruimte voor groei. Maar als we de Uitdaging te groot maken, wordt het (te) zwaar en demotiverend. Soms geeft het leven ons een zwaai naar vooral veel van Veiligheid en minder Uitdaging, of andersom, en dat is ook goed. Dat hebben we soms nodig. Een tijdje ziek thuis kan je net meer rust geven dan je jezelf gegund hebt in je leven. Het kan ook zijn dat je in een situatie terecht komt, zoals een scheiding of een verlies, die je helemaal uit je dagelijkse veiligheid gooit. Soms echter hebben we een persoonlijke voorkeur voor het kiezen voor veiligheid of uitdaging, gekleurd door vroegere ervaringen of patronen, en is het goed daar eens naar te kijken. Mag ik wat milder, of juist soms wat (liefdevol!) strenger zijn voor mezelf?
Wat waren je voornemens voor dit jaar ook weer? Komen ze uit je hart, zijn ze echt, passen ze bij jou? Kijk er dan nog eens naar, en misschien zie je dan wat ze nu nodig hebben om meer tot bloei te komen. Onderzoek je motivatie, en of je motivatie klopt. Doe je het alleen omdat het moet, toevallig gezond is, of dat je partner zegt dat het goed zou zijn voor jou. Als je niet van sporten houdt, kun je beter iets doen wat wel bij je past, als je intentie is meer te bewegen. En dat bloeien mag best een tijdje op zich laten wachten, zoals de Seizoenen.
Ik wens je een mooi nieuw jaar toe,
Oefen aanwezigheid en liefdevolle discipline,
het is vervullend, niet gemakkelijk.
Maar heeft iemand je ooit beloofd dat het pad van Bewustzijn persé meteen gelukkiger maakt?
Meer verrijking is te verwachten, en daarin, ja daarin ligt voor mij het geluk.
Heb een mooi nieuw 2016!
José